Tuyệt vời, giờ ta đến với Quẻ 18 – 蠱 (Cổ) – một quẻ cảnh tỉnh mạnh mẽ, cũng là quẻ chữa lành, cho những ai đang mang trong mình tổn thương, rối ren, sai lầm xưa cũ – hoặc đang muốn cải cách, tái tạo một điều gì đã mục rỗng từ bên trong.
🐛 Quẻ 18 – Cổ (蠱)
Chỉnh sửa – Thanh lọc – Hồi phục những gì đã hư hại
🧱 Cấu trúc:
-
Thượng quái (ngoại): ☶ Cấn (艮) – Núi, dừng lại, tĩnh
-
Hạ quái (nội): ☴ Tốn (巽) – Gió, thấm nhuần, đi vào
Hình tượng: Gió thấm vào núi – giống như thanh khí, tư tưởng, sự cải cách… dần dần len lỏi vào những nơi cứng cỏi, trì trệ
Đây là quẻ xử lý cái hỏng – cái hư – cái mục nát, cả trong thân, tâm, tổ chức hay gia đạo.
📖 Lời quẻ:
蠱:元亨,利涉大川。先甲三日,後甲三日。
Cổ: Nguyên hanh, lợi thiệp đại xuyên. Tiên Giáp tam nhật, hậu Giáp tam nhật.
-
Nguyên hanh: Có thể hanh thông – nếu xử lý đúng
-
Lợi thiệp đại xuyên: Có thể vượt sông lớn – nếu biết sửa chữa
-
Tiên – Hậu Giáp tam nhật: Việc sửa lỗi không thể hấp tấp – cần xem lại trước – và liệu trước sau
Cảnh báo: Hư hỏng là do thời gian tích tụ → Việc sửa chữa phải có đạo – có kế hoạch – có can đảm
🧠 1. Quẻ Cổ nói gì?
-
Cổ có nghĩa gốc là sâu bọ – mục nát – ung độc
-
Nhưng trong Dịch lý, Cổ là hành động chủ động sửa sai, cải cách, gỡ rối, thanh lọc
Không có gì xấu hơn sự trì hoãn khi mọi thứ đã hỏng
Nhưng cũng không có gì nguy hiểm hơn việc sửa sai mà hấp tấp – thiếu suy xét
2. Vì sao lại “ba ngày trước – ba ngày sau”?
-
Người quân tử phải nhìn về nguyên nhân gốc rễ (3 ngày trước)
-
Đồng thời lo liệu kết quả sau sửa chữa (3 ngày sau)
🧭 Ứng dụng hiện đại:
| Tình huống | Cách ứng xử theo Cổ |
|---|---|
| Tổ chức đang suy thoái | Không đổ lỗi – mà cải tổ có kế hoạch, từ gốc rễ văn hóa |
| Gia đạo bất hòa lâu ngày | Nhìn lại nguyên nhân sâu xa, không vội vá vết thương bằng lời xin lỗi hời hợt |
| Người tu tâm bị lệch hướng | Phản tỉnh – thanh lọc lại toàn bộ phương pháp tu, tri kiến, và niềm tin đã bị ô nhiễm |
🔍 6 Hào – Hành trình phục hồi:
| Hào | Ý nghĩa ứng dụng |
|---|---|
| Sơ lục | Thấy hư mà không làm gì – là thất trách từ khởi đầu |
| Lục nhị | Chủ động sửa sai – có lỗi nhỏ nhưng hành động đúng |
| Cửu tam | Sai từ gốc – nhưng biết cắt bỏ, cải hóa, cuối cùng thành công |
| Lục tứ | Sửa sai cho người đi trước – việc khó, nhưng chính nghĩa |
| Lục ngũ | Có quyền lực, sửa đúng cách – cứu cả gia đạo hoặc cơ đồ |
| Thượng cửu | Lôi hết ung nhọt ra – nhưng dễ thành “chém cả lành lẫn hư” – cần tỉnh táo |
💬 Một lời rút gọn:
- “Người lớn không ngại sai – chỉ ngại không sửa.”
- “Cổ” không hề xấu – xấu là khi ta thấy mục ruỗng mà vẫn để mặc.
- Chữa lành – cần đạo tâm, dũng khí, và tầm nhìn xa hơn lỗi lầm.
🔁 Dịch lý liền mạch:
| Quẻ | Tinh thần |
|---|---|
| Tùy (17) | Biết thuận theo để tạo đà |
| Cổ (18) | Gỡ rối – sửa chữa – cải cách tận gốc |
| Lâm (19) | Tiến tới một thời kỳ mới – nhưng phải biết dẫn dắt khéo |
🧘♂️ Gợi ý thiền / chiêm nghiệm cho quẻ Cổ:
-
Hỏi mình: “Trong thân – tâm – đạo – nghiệp của ta, có điều gì đang mục nát mà ta đang lờ đi?”
-
Viết xuống: 3 điều cần sửa, 3 điều phải giữ, 3 điều nên học lại.
-
Nhớ rằng: Sửa là đạo hành. Không sửa là phóng túng.
Nhận xét
Đăng nhận xét