Mông – Không sợ dốt, chỉ sợ không chịu học
Đây là quẻ của khởi đầu trí tuệ – khi con người còn non nớt, chưa hiểu lý lẽ, chưa phân biệt đúng sai, phải trái. Nhưng chính sự dốt nát không phải là tội, từ chối học mới là gốc rễ của sai lầm.
Mông – Không sợ dốt, chỉ sợ không chịu học
Sau Truân là khổ – thì Mông là vô minh.
Sau khi đã bước vào đời, gặp gian truân, vấp váp – ta nhận ra: mình không biết gì cả.
Và chính lúc ấy, quẻ Mông hiện lên:
"Đúng rồi. Giờ là lúc học. Học để thoát mông muội. Học để sáng mắt, sáng lòng."
🧠 Mông là đêm tối của trí tuệ – nhưng cũng là bình minh nếu chịu học
Trong Kinh Dịch, Mông là quẻ thứ tư, tượng của núi (艮) ở trên, nước (坎) ở dưới.
- Núi chắn – nước chảy – như trí óc chưa mở, tư duy bị kẹt.
- Trẻ dại thì luôn tưởng mình biết – nên thầy phải dạy sao cho đúng cách.
📖 Lời quẻ: Mông – Hanh, tôi cầu dạy, dạy lần đầu thì báo, báo lần nữa thì nhục. Lợi trinh.
Diễn giải:
– Người trẻ (hoặc người chưa biết) có thể cầu học, và khi học thì nên trả ơn, biết khiêm.
– Nhưng nếu cứ lười học, chểnh mảng, hỏi đi hỏi lại không chịu ghi nhớ, thì chính là sự xấu hổ của người không biết giữ đạo học.
Câu chốt “Lợi trinh” – nghĩa là: dù học gì, cũng phải giữ chính, giữ đạo.
📚 6 hào dạy 6 kiểu người học – và cách thầy dạy sao cho đúng:
| Hào | Ý nghĩa cuộc sống |
|---|---|
| Sơ lục | Đụng phải trẻ dại → Dốt mà chưa biết mình dốt. Thầy không dạy lúc này thì sẽ sai. Phải chờ thời mà dạy. |
| Cửu nhị | Thầy tốt, dạy đúng lúc → Người học tìm đến, thì nên dạy nghiêm – dạy đúng – dạy một lần. |
| Lục tam | Người học bướng – không sửa → Hỏi hoài nhưng không ghi, không làm theo, thì đừng dạy nữa, kẻo mất công. |
| Lục tứ | Thầy dạy vô ích → Dạy kẻ không chịu học, thầy bị lây nhục. Hãy chọn người xứng đáng để dạy. |
| Lục ngũ | Thầy có đạo – biết phân người → Gặp đúng người học, thì dạy sâu, hướng chính, mới ra kết quả. |
| Thượng cửu | Người học chây lười, bỏ đạo → Không còn dạy được nữa, cần để họ vấp ngã rồi mới tỉnh ra. |
🎓 Mông dạy gì cho người học & người dạy hôm nay?
-
Không ai sinh ra đã biết. Nhưng biết mình không biết là khởi đầu của trí tuệ.
-
Người dạy nên biết: dạy sai người là tội với đạo.
-
Người học nên nhớ: hỏi là tốt, nhưng lười sửa là hại mình.
-
Dạy học không phải chuyện ban ơn. Là đạo gặp nhau. Thầy trò đồng hành, không phải ai trên ai dưới.
🔮 Khi bạn rút được quẻ Mông...
- Đây là giai đoạn cần học.
- Đừng cố gồng là mình biết.
- Hãy đi tìm minh sư.
- Nếu bạn là thầy: hãy xét người học có lòng hay không. Có, thì dạy. Không, thì rút.
- Nếu bạn là người học: học với tâm biết ơn, học với lòng chính, học để làm – không chỉ để biết.
✅ Kết luận súc tích:
- Mông không đáng sợ. Dốt không đáng sợ. Chỉ sợ là học mà không sửa.
- Thầy giỏi chưa chắc là thầy hay. Thầy hay là thầy biết dạy đúng người – đúng lúc – đúng đạo.
- Học trò giỏi chưa chắc tiến xa. Học trò biết khiêm – biết sửa – mới thành đại nhân.
Muốn học, phải qua Mông.
Muốn dạy, phải hiểu Mông.
Muốn làm lớn, không ai thoát khỏi Mông.
Nhận xét
Đăng nhận xét