Quẻ 33 – Thiên Sơn Độn (天山遯)
Ngoại quái: Càn ☰ (Trời – cứng mạnh)
Nội quái: Cấn ☶ (Núi – dừng lại, tĩnh)
Tên quẻ: Độn = Rút lui, ẩn náu, tránh đi, tạm lánh.
🔍 1. Quẻ này nói gì?
"Độn" là rút lui, nhưng không phải chạy trốn vì yếu, mà là biết ẩn mình đúng lúc, dưỡng khí chờ thời.
→ Trong cuộc đời, có lúc tiến là đạo, nhưng có lúc lùi mới là trí.
🌄 2. Hình tượng quẻ: Trời trên – Núi dưới
-
Trời ở trên cao, núi chắn lại phía dưới
→ Trời không đâm đầu xuống núi, mà vượt lên
→ Tượng của tránh đối đầu, rút lui có trí tuệ
📜 3. Thoán từ – Lời chủ quẻ
遯:亨,小利貞。
Dịch nghĩa:
-
Rút lui: hanh thông.
-
Việc nhỏ thì lợi, chính đáng thì yên.
📌 Ý nghĩa:
-
Biết rút lui đúng lúc, không tranh đấu – là thuận thiên lý → sẽ hanh thông.
-
Nhưng chỉ nên làm việc nhỏ thôi, chưa phải lúc ra tay.
→ Không cố chấp tấn công – mà giữ thân, giữ khí.
🌟 4. Đại tượng truyện
天山,遯;君子以遠小人,不惡而嚴。
Dịch: Trời trên, núi dưới – là rút lui.
→ Quân tử biết xa lánh kẻ tiểu nhân, không oán ghét – mà nghiêm túc, tỉnh táo.
📌 Bài học:
-
Rút lui không phải là sợ – mà là giữ mình khỏi dơ bẩn.
-
Như núi yên – mà cao. Như trời xa – mà sáng.
→ Tránh xa nhưng không khinh miệt. Ẩn mình nhưng không buông bỏ đạo.
🎯 5. Các hào – Sáu cấp độ rút lui
Hào 1:
遯尾,厲,勿用有攸往。
→ Rút lui muộn, rất nguy hiểm. Chớ tiến thêm nữa.
📌 Nghĩa:
-
Lẽ ra nên rút, nhưng vẫn cố nán lại → bị vạ.
→ Bài học: Càng chần chừ – càng nguy.
Hào 2:
執之用黃牛之革,莫之勝說。
→ Rút lui bằng da trâu vàng – không ai kéo ra được.
📌 Hình ảnh:
-
Buộc chặt bằng da trâu vàng → cực kỳ bền chắc.
→ Rút lui kiên định, không bị dụ dỗ hay lung lay.
Hào 3:
系遯,有疾厲,畜臣妾,吉。
→ Rút lui nhưng còn vướng bận, dễ nguy. Giữ người phụ tá – thì ổn.
📌 Giải nghĩa:
-
Rút mà còn dính vào việc cũ, người cũ → gây phiền.
-
Nhưng biết giữ đúng người bên cạnh → có thể an ổn chờ thời.
Hào 4:
好遯,君子吉,小人否。
→ Biết rút lui đúng lúc – quân tử thì tốt, tiểu nhân thì không.
📌 Nghĩa:
-
Người có đạo biết lánh mình → tốt.
-
Kẻ tham quyền cố chấp → gặp họa.
Hào 5:
嘉遯,貞吉。
→ Rút lui đẹp đẽ, giữ đạo – thì tốt.
📌 Đây là bậc cao nhất của "ẩn sĩ":
→ Không chỉ biết rút, mà rút với tư thế thanh cao.
→ Như Khổng Tử: biết không hợp thời – vẫn giữ đạo, không bi lụy.
Hào 6:
肥遯,無不利。
→ Rút lui êm đẹp, mọi việc đều thuận.
📌 "Phì" là béo, mỡ → tượng trưng cho mềm mại, khéo léo
→ Không chỉ rút lui – mà biết lùi một cách êm ái, giữ quan hệ, không tổn hại.
✅ 6. Tổng kết – Nghệ thuật rút lui
Lùi không phải vì sợ.
Mà vì biết thời, biết giữ nguyên khí, giữ chí lớn.
“Lùi một bước, trời cao biển rộng.”
📌 Rút lui không phải là kết thúc, mà là:
-
Dưỡng thân – dưỡng trí – dưỡng thời.
-
Chuẩn bị cho một ngày tiến tới đúng lúc, đúng chỗ.
Tóm lại:
Độn – không phải “trốn”, mà là “ẩn”.
Ẩn để tịnh, tịnh để sáng, sáng rồi mới hành.
Nhận xét
Đăng nhận xét