Quẻ 47 – 澤水困 (Trạch Thủy Khốn)
Ngoại quái: ☱ Đoài (Trạch – đầm nước)
Nội quái: ☵ Khảm (Thủy – nước chảy, hiểm trở)
Tên quẻ: Khốn 困 có nghĩa là: khốn cùng, bế tắc, bị kìm hãm, không lối thoát.
🧠 1. Quẻ này nói gì?
Quẻ Khốn nói về giai đoạn bị dồn vào chân tường, gặp nghịch cảnh, bị giam hãm, cô đơn, áp lực, nhưng không mất đạo.
Đây là thử thách của người đang đi đúng đường, đang tiến cao, nhưng phải trải qua chặng vắt cạn để luyện tâm – luyện đức.
☱☵ 2. Hình tượng quẻ
-
Ngoại quái Đoài (Đầm nước): bên ngoài mỏng, mềm, trống rỗng.
-
Nội quái Khảm (Nước, hiểm): bên trong đầy sóng ngầm, nguy hiểm.
→ Như người bị ngâm trong nước, không thể thở, xung quanh cạn, bên trong sâu → tình trạng bị bóp nghẹt – bức bách.
📜 3. Thoán từ – Lời chủ quẻ
困：亨，貞，大人吉，无咎。有言不信。
Dịch:
Khốn – nếu giữ vững chính đạo thì vẫn hanh thông.
Người có phẩm chất lớn thì gặp lành, không lỗi.
Dù có lời nói, người đời vẫn không tin.
📌 Giải sâu:
– Tình thế khó khăn nhưng giữ chính tâm thì vẫn có lối ra.
– “Có lời mà không ai tin” → biểu hiện của bậc chính nhân bị hiểu lầm trong thời u tối.
– Ai kiên tâm trong nghịch cảnh → mới thật là người đáng làm “đại nhân”.
🌊 4. Đại tượng truyện
澤无水，困；君子以致命遂志。
Dịch:
Đầm mà không có nước – là tượng của sự khốn.
Người quân tử dù cùng vẫn làm đến cùng – dốc lòng hoàn thành chí hướng.
📌 Ứng dụng:
– Người đi đạo sẽ có lúc bị không ai nghe – không ai giúp – bị dồn ép.
– Nhưng không buông chí – không buông sứ mệnh.
🎯 5. Các hào – Sáu tình huống khốn
Hào 1:
臀困于株木，入于幽谷，三歲不覿。
→ Mông bị mắc vào gốc cây, rơi xuống vực sâu, ba năm không thấy ánh sáng.
📌 Bài học:
– Giai đoạn đầu của khốn cảnh – vô minh – bất lực – không người dẫn đường.
– Lời cảnh tỉnh: nếu bị động, không chuyển hoá – sẽ bị kéo sâu vào khổ.
Hào 2:
困于酒食，朱紱方來，利用亨祀，征凶，无咎。
→ Bị khốn vì rượu thịt – người áo đẹp đến – nên làm lễ tế – ra đi thì hung – nhưng không lỗi.
📌 Bài học:
– Khốn không phải chỉ là nghèo, mà còn là đắm trong hưởng thụ, bị vật dục trói buộc.
→ Tự lừa mình rằng mọi thứ ổn → mà đánh mất chí khí.
– Tế lễ = tỉnh thức, quay lại đạo → vẫn có đường cứu.
Hào 3:
困于石，据于蒺藜，入于其宮，不見其妻，凶。
→ Khốn vì đá nhọn, đứng trên gai, về nhà mà chẳng gặp được vợ – hung.
📌 Bài học:
– Cảnh khốn đến mức về đến nơi thân quen mà không tìm thấy bình yên.
→ Nội tâm lạc lõng – ngoài đời bất an.
Hào 4:
來徐徐，困于金車，吝，有終。
→ Tới chậm rãi, bị kẹt trong xe vàng – đáng tiếc – nhưng có kết cục.
📌 Bài học:
– Xe vàng = quyền lực, danh vọng, nhưng bị khốn trong đó → tiếc vì chọn lối sai.
→ Tuy nhiên, nếu biết buông – tỉnh ra → vẫn có thể có hậu.
→ Cảnh báo: đừng để vật chất cản đường tâm.
Hào 5:
劓刖，困于赤紱，乃徐有說，利用祭祀。
→ Bị cắt mũi, chặt chân, khốn trong áo đỏ (áo quan), sau đó mới dần được giải – nên tế lễ.
📌 Bài học:
– Cực khốn – mất danh, mất thân, mất tự do.
– Nhưng nếu kiên trì giữ đạo, giữ tín, làm lễ – hồi tâm → sẽ dần chuyển đổi được.
→ Gợi nhớ hình ảnh Khổng Tử trong cảnh khốn ở đất Khuông – mà vẫn đọc sách.
Hào 6:
困于葛藟，于臲卼，曰動悔，有悔，征吉。
→ Khốn trong dây leo – chông chênh – nếu động thì hối hận – nhưng rồi ra đi thì tốt.
📌 Bài học:
– Giai đoạn cuối của khốn cảnh – như bị trói bởi quá khứ, cảm xúc, sợ hãi.
– Lời khuyên: nếu chỉ quẫy đạp vì bức bối thì hối hận, nhưng nếu thay đổi chính tâm rồi hành động → mới thoát.
✅ 6. Tổng kết – Bài học từ Quẻ Khốn
-
Khốn không chỉ là cảnh nghèo, mà là:
-
Không người hiểu
-
Không người giúp
-
Không tin vào mình
-
Mất định hướng
-
-
Nhưng nếu:
-
Giữ đạo
-
Giữ tâm
-
Không mưu cầu hèn
-
Không bỏ chí
-
→ Sẽ vượt khốn mà thành.
"Người quân tử trong khốn cảnh – không than – không buông – mà âm thầm tôi luyện để sáng rực khi đến thời."
Nhận xét
Đăng nhận xét